Στους δρόμους της λογιοσύνης

Summary

Κάθε φορά που η περίπτωση Βιζυηνού αναδύεται στη σκέψη μου, ανακαλεί επίμονα ένα δίσημο τοπίο (Ανατολή - Δύση) και ταυτόχρονα μια τριπλή διαδρομή (ποίηση, διήγημα, μελέτη). Θα 'λεγες ότι αυτό που συμβαίνει εδώ σηματοδοτεί μια ταυτόχρονη μετακίνηση στο γεωγραφικό και στο δημιουργικό πεδίο. Κάπως έτσι μπορούμε να δούμε σφαιρικά το έργο του Βιζυηνού: σαν μια τριλογία που καθορίζεται από ένα σύνολο χωροχρονικών δεδομένων. Τα στάδια της συγκεκριμένης πορείας είναι ορατά. Πρώτα η ποίηση, ύστερα το διήγημα, τέλος η μελέτη. Με ένα γνωστό επακόλουθο: ότι, ενώ ο ποιητής και διηγηματογράφος Βιζυηνός έχει εξασφαλίσει από καιρό περίοπτη θέση στα γράμματά μας, ο μελετητής και ο θεωρητικός Βιζυηνός, εκπονητής ενός έργου με πολλαπλές (επιστημονικές, φιλοσοφικές, ψυχολογικές, αισθητικές, κριτικές) διαστάσεις, παραμένει ουσιαστικά απρόσιτος στο ευρύ κοινό. Με αυτούς τους όρους, θεωρήσαμε ότι, συγκεντρωμένο σε έναν τόμο, το επιστημονικό έργο του Βιζυηνού θα είχε να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες με δύο τρόπους: α) ως αυτόνομο επίτευγμα που φωτίζει ωστόσο και το λογοτεχνικό έργο του συγγραφέα μας, και β) ως γενικότερη συμβολή στη μελέτη του 19ου αιώνα, ιδίως μάλιστα προκειμένου για την Ελλάδα μιας εποχής όπου η επιστημονική βιβλιογραφία παρουσιάζεται ακόμη σχετικά πενιχρή.